|
İnsanlık tarihindeki bir şeref sayfası açığa çıktı
İrlanda’dan Osmanlı’ya
Şükran
Mustafa Köker
İrlanda’nın şirin liman şehirlerinden başkent Dublin’e 70
mil uzaklıktaki Drogheda şehri, geçtiğimiz Mayıs ayında fevkalade manalı bir
tören sahne oldu. Bu tören, bir buçuk asır önce İrlanda’yı kasıp kavuran
kıtlık döneminde, Osmanlı Devleti’nin yaptığı nakdi ve ayni yardımın
hatırasına hazırlamış şükran plaketinin asılması münasebetiyle
düzenlenmişti.
Tarihi bilgi ve belgelere göre, 2 milyon üzerinde
kişinin göç etmesine ve ölümüne yol açan açlık ve kıtlık felaketi sırasında,
Sultan Abdülmecit, İrlanda halkına 10 bin sterlin yardımda bulunmak
istediğini bildirir. Ne var ki, kendi topraklarına dahil bu bölgeye sadece 2
bin sterlin vermeyi kararlaştıran İngiltere Kraliçesi Victoria,
İstanbul’daki Büyükelçisi vasıtasıyla, Sultan’ın teklifine karşı çıkar ve
Osmanlı bağışı, neticede bin sterline iner.Abdülmecit, bu defa, tahıl yüklü
beş gemi gönderir İrlanda’ya İngilizler’in Dublin limanına sokmadığı
gemiler, yüklerini Drogheda limanına boşaltırlar. (1847)
İşte, bu insani yardımın hatırasına Drogheda
Belediyesi’nce yaptırılan şükran plaketi, 150 yıl önce Türk gemicilerin
misafir edildiği eski belediye sarayının duvarına (şimdi Westcourt Oteli)
çakıldı. Düzenlenen törende ve verilen resepsiyonda konuşan Türkiye’nin
İrlanda Büyükelçisi Taner Baytok, olayı The Thresthold dergisinde, Thomas P.
O’Neill imzasıyla 1957 yılında yayınlanmış yazıdan öğrendiklerini açıkladı.
Baytok, İrlanda asilzadelerinin padişaha gönderdiği
ve halen Topkapı Sarayı Müzesi arşivinde muhafaza edilen teşekkür mektubunun
da, Osmanlı yardımını doğruladığını belirtti.Mektupta şöyle deniyordu.
‘’Aşağıda imzası bulunan biz İrlanda asilzadeleri,
beyefendileri ve sakinleri, Majesteleri tarafından acı çeken, kederli
İrlanda halkına gösterilen cömert hayırseverliğe ve ilgiye en derin
minnetlerimizi saygıyla takdim eder ve onlar adına Majesteleri tarafından
İrlanda halkının ihtiyaçlarını karşılamak ve acısını dindirmek üzere
cömertçe yapılan 1000 paundluk bağış için teşekkürlerimizi sunarız.’’
Acı gün
dostu
İngiltere Kraliçesi’nin kendi topraklarına dahil
bir bölgeye yapılmak istenen nakdi yardımı engellemesi ve onda birine
düşürmesi, ibret verici bir olaydı. Buna karşılık, Osmanlı Sultanı’nın
siyasi sürtüşmeleri ve ulaşım güçlükleri de göze alarak, 4 bin kilometre
uzağa tahıl yüklü gemiler göndermesi, tarih sayfalarında benzerine
rastlanmayacak bir alicenaplık örneğiydi. Baytok, Avrupa’da demokratikleşme
ve insan hakları konusunda haksız tenkitlere maruz kaldığımız bir sırada
gerçekleşen bu şükran plaketi törenini, Türkler’in insan sevgisinin,
muhtaçlara ve acı çekenlere nasıl yardıma koştuğunun delili olarak
değerlendiriyordu. İrlanda halkının kadirşinas jesti ise, Türk kamuoyunda
bir moral etki sağlayacaktı.
Geçen yıl 800. kuruluş yıldönümünü kutlayan
Drogheda’nın Belediye Başkanı Alderman Frank Godfrey de, törende yaptığı
konuşmada, bu tarihi olayın, iki ülke arasında bir dostluk köprüsü
oluşturmasını, yeni işbirliklerine kapı aralamasını temenni etti. Şehir
ambleminin Osmanlı hilal ve yıldızı olduğunu hatırlatan Godfrey, ’’Şükran
plaketimiz iki ülke insanlarının dostluk sembolü olacaktır ümidindeyim.
Dostumuz Türkiye’yi en kısa sürede Avrupa Birliği içinde görmek istiyoruz.’’
dedi.
Bu arada Kıtlık ve Açlık Müzesi Müdürü de, Türk
halkına ve Osmanlı Devleti’ne minnettar olduklarını bir daha vurguladı.
Evet,
Avrupa’nın en batısında, tarih boyunca hiç karşı karşıya gelmediğimiz
insanların memleketinde, bizimle ilgili, kitabe diyebileceğimiz bir belge
çakılı. Oradaki üç-beş satır, insanlık tarihini anlatan ciltler dolusu
kitaba sığmayacak bir mana zenginliği içinde, daha nice asırlar ötesine
mesaj verip, ışık tutacak.
|
