Kasım 2010

Sakarya Kitabevi Kasım 2010 tarihinde Türkiye’nin en kapsamlı “Sosyal Hizmet Terimleri Ansiklopedisi”ni çıkardı. Sosyal bilimler alanına birçok ansiklopedi kazandıran Prof. Dr. Ali Seyyar, bu sefer Sakarya Üniversitesi, Sosyal Hizmet Bölümünde öğretim üyesi olan Yrd. Doç. Dr. Yusuf Genç ile birlikte Sosyal Hizmetlerle ilgili 900 sayfayı bulan bir ansiklopedi hazırladı. Ansiklopedide her bir kavrama geniş açıklamalar getirilmiş olduğu gibi, Almanca ve İngilizce karşılıkları da verilmiştir. Her iki yazar, kitabın GİRİŞ kısmında sosyal hizmet ansiklopedisinin önemine yönelik şu bilgileri vermektedir:

“Sosyal hizmetler (sosyal çalışma), mikro boyutuyla sosyal psikoloji ve sosyal pedagoji, makro boyutuyla sosyoloji ve sosyal politika ile yakından ilgili bir bilim dalıdır. Sosyal hizmetler, sosyal yapıdaki hızlı değişim sürecinde toplumun dışına itilme riski ile karşı karşıya gelen dezavantajlı grupların sosyal sorunlarına ve problemli davranışlarına somut bir şekilde parmak bastığından dolayı sosyolojinin deskriptif (niteleyici) izah yöntemlerine ihtiyaç duymaktadır. Ancak birey ve grupların sosyal sorunlarını çözmeyi amaçlayan sosyal hizmetlerin, toplumu, objektif (nesnel) bir gerçeklik olarak ele alıp, ideal bir toplum modeli oluşturma gayesi gütmeyen sosyoloji ile dirsek teması bu sebepten dolayı sınırlı kalmaktadır. Çünkü sosyoloji, genelde toplumsal boyutuyla olması gerekeni değil, sadece var olanı incelemektedir. Ferde ait özel sorunlarla ilgilenmediği için, kaide koyucu (normatif) bir yönü de zayıftır. Bu yönüyle sosyal hukuk, sosyal ilahiyat, sosyal siyaset ve sosyal hizmetler gibi sosyal müdahaleci bilimlerden ayrılmaktadır.

Sosyal hizmetler, kişilerin sosyal rehabilitasyonu gibi, çözüm odaklı müdahale yöntemlerine ihtiyaç duyduğu için, sosyal politikaların geliştirdiği araçları kullanmak mecburiyetindedir. Bir başka ifadeyle, sosyal hizmetler, sosyal siyasetin toplumsal barış ve dayanışma gibi daha çok gayrî maddî hedeflerini hayata geçirmede önemli bir fonksiyon icra etmektedir. Bundan dolayı birçok sosyal bilimci, sosyal hizmetleri, sosyal siyasetin bilimsel boyutuyla bir alt birimi, uygulama boyutuyla ise bir yöntemi veya aracı olarak değerlendirmektedir. Sosyal hizmetler, özellikle muhtaç insanların yapısal veya çevresel şartlardan kaynaklanan sosyo-ekonomik, psikolojik, kültürel ve manevî ihtiyaçlarını giderebilmek maksadıyla uygulamaya dönük bireysel yöntemlere ihtiyaç duyduğu için, sosyal psikoloji, sosyal pedagoji ve sosyal ilahiyatta geçerli olan insan modellerinden azamî derecede yararlanmaktadır.

Sosyal meselelerin aktif çözümünde profesyonel bir yaklaşımın sergilenebilmesi için, multi disipliner bir anlayışla kardeş bilim dallarının hem teorik çerçevesini iyi okumak, hem de meslekî (pratik) becerilerinden faydalanmak gerekmektedir. Bunun için sosyal hizmet uzmanları, fertlerin toplum içindeki veya değişik sosyal gruplara katılmaları sonucundaki tutum ve davranış özelliklerinin yanında kişilik gelişimlerini inceleyen sosyal psikolojinin elde ettiği bilgilerden yararlanmak durumundadır. Aynı şekilde davranışlarında belirli kaymalar görülen kişi ve ailelerin sosyo-kültürel adaptasyonuna yönelik daha çok sosyal sorumluluk ve sosyal ahlâk çerçevesinde terapoytik, eğitimsel ve danışmaya yönelik hizmetler sunan sosyal pedagoji bilimi de sosyal hizmet uzmanları için önemli bir müracaat kaynağıdır.

Kişilerin manevî ihtiyaçlarının karşılanmasına destekçi olarak, kendileriyle ve dolayısıyla aile ve toplumla barışık olmalarını sağlayan sosyal ilahiyat kaynaklı manevî insan modelleri ile uygulamaya dönük manevî (dinî) telkin ve teselli yöntemleri de sosyal hizmet uzmanlarına ayrı bir ufuk açmaktadır. Sosyal sorunların çözümünde insanın bütünlüğünü yakalamanın zarurî bir açılımı olarak gelişen multi disipliner arayış sürecinde sosyal hizmetler, kendi bünyesinde tıbbî, meslekî, psikolojik ve manevî sosyal hizmetler gibi ihtisas alanları (alt bilim dalları) meydana getirmiştir….

Merkezinde insanın olduğu böyle bir sosyal mesleğin bilimsel arenadaki sürdürülebilirliği ve uygulamadaki başarıları, kavramsal dünyasının geniş tutulmasına bağlıdır. “Sosyal pedagojik çalışma” alanına giren bütün kavram ve terimlerin multi disipliner anlayışla bir araya getirilmesi ve bu bütünsellik içinde tanınması, bilinmesi ve anlatılması, bu bilim dalının (mesleğin) saygınlığını da büyük ölçüde artıracaktır. İşte Dünyadaki bilimsel gelişmeleri ve yenilikleri kavramsal boyutuyla dikkate alan elinizdeki bu akademik sözlük, Türkiye’de dar kalıplara sıkıştırılmış statükocu sosyal hizmet anlayışının yerine multi disipliner bir zenginliğe kavuşturulmuş “sosyal pedagojik çalışma” yaklaşımının oluşturulması ve uygulanması ümidiyle hazırlanmıştır”.