04 Aralık 2016
Sosyal siyaset
boyutlarıyla engelli uzmanı olan Prof. Dr. Ali Seyyar ile İnsan
Kaynakları Uzmanı Erkan Aydemir’in birlikte kaleme aldıkları
“Engelli Dostu İnsan Kaynakları Yönetimi” kitabı Ağustos 2016
tarihinde Sakarya Yayıncılık tarafından okuyucularıyla buluştu.
Kitap, alanında bir ilk olma özelliğini taşımaktadır. Kitabın
GİRİŞ kısmında yazarlar, kitabın içeriğine ve önemine dair şu
açıklamalarda bulunmaktadır:
“İçinde bulunduğumuz bilişim teknolojisi çağında küresel rekabet
şartları, işletmelerin ürün ve hizmet kalitesini yüksek tutma
hedefi daha da önemli hâle gelmiştir. Bu doğrultuda birçok
işletme, çalışma hayatında yer alan insanı yani işgöreni, sadece
bir maliyet unsuru olarak görmekten ziyade onu, işletmenin
hedeflerini gerçekleştirmede en önemli kaynak olarak
değerlendirmeye başlamıştır. Modern işletmelerin İnsan
Kaynakları Yönetimi (İKY) birimleri de bu doğrultuda, işgücüne
hak ettiği değeri ve önemi vererek, onun işe olan bağını,
bireysel verimliliğini ve buna bağlı olarak örgütsel performansı
artırmaya yönelik plân ve programlar yapmaktadır. Örgütsel
performans artışı, hayatın idamesini çalışarak sağlayan
personele yapılan yatırım sayesinde gerçekleşmektedir.
Çalışma hayatına katılmak ve engelli olmayan işgücü gibi
çalışarak, gelir elde etmek ve emekleriyle iktisadî hayata ve
işletmelerin örgütsel performanslarına katkı sağlamak isteyen
engellilerin istihdamı ise, zor olduğu gibi istihdam edilen
engelli insanların işe uyum sağlamaları da o kadar kolay
olmamaktadır. Kaldı ki birçok işletme, rekabet ortamında mümkün
mertebe çok kâr elde etmek veya mevcut durumunu korumak
derdindeyken, engelli işgücü istihdam etmek konusunda pek fazla
sosyal duyarlı bir tutum ve davranış sergilememektedir.
Oysaki demokratik gelişmelere paralel olarak insan (hakları)
kavramının ön plânda tutulduğu ve işletme alanında İKY’nin önemi
vurgulandığı bir dönemde dezavantajlı sosyal kesimler
kategorisinde yer alan ve dolayısıyla pozitif ayrımcılık ilkesi
doğrultusunda kendilerine her hususta fırsat eşitliği verilmesi
gereken engellilerin emek piyasasına (kısmen de olsa)
kazandırılması, sadece engelli kota sistemi sayesinde
gerçekleştirilmektedir. Bunun yanında engelli dostu aktif
istihdam politikaları, ne kadar etkili olursa olsun, engelli
işgücünün istihdam sonrası sürece dair örneğin işletme içi
etkinliğine yönelik ciddî hazırlıklar bulunmamaktadır.
Genel anlamda engelli dostu sosyal politikalar, özel anlamda
engelli dostu aktif istihdam politikaları sayesinde çoğu zaman
muhatapları açısından zorunlu olan kanunî düzenlemelere bağlı
olarak engellilerin bir kısmı sosyal hayata/çalışma dünyasına
kazandırılabilmektedir. Ancak Engelli Dostu İKY alanında gerek
akademik, gerekse uygulama boyutuyla, dikkat çekici çalışmalar
yapılmadığı için, birçok işletme, engelli personel
çalıştırmasına karşılık, engelli personelin iş tatmini, işyerine
uyumu, verimliliği ve meslekî kariyeri gibi konulara yönelik
herhangi bir plan ve strateji geliştirememiştir.
Engelli Dostu İKY politikaları geliştirmeyen işletmeler,
çalıştırdıkları engelli işgücünden yeterince yararlanmaları da
mümkün değildir. Böyle bir tablo, hem engelli personel, hem de
işletme açısından zaman ve kaynak israfıdır. O halde her iki
kesimin de yararını olabilecek yeni bir yaklaşım olarak Engelli
Dostu İKY modellerinin geliştirilmesi bir zarurettir.
İşletmeler, bu doğrultuda çalışmak isteyen ve(ya) halihazır
çalışmakta olan engelli işgücü için, İK politikalarını yeniden
gözden geçirmeli, engelli işgücü lehine olabilecek yeni ve daha
insanî paradigmalar belirlemeli, engelli çalışanlara yönelik
eğitim ve geliştirme, ücret, performans değerlendirme, kariyer
yönetimi, oryantasyon gibi İKY fonksiyonlarını geliştirmelidir.
İşletmede engelli çalışana yönelik yapılacak bu gibi
yatırımlarla; engelli çalışanın verimliliği artacak, yüksek iş
memnuniyeti sağlanacak, aidiyet duygusu güçlenecektir. Sonuçta
yapılan yatırımlar, işletmeye kâr olarak geri dönecektir.
Çalışma hayatına kazandırılmış olan engelli işgücünün işletmede
verimli çalışması, işyerine uyumu, kariyer yapması gibi konular,
İKY’nin karşılaştığı sorunların başında gelmektedir. Engelli
dostu işletmeler dahî, engelli işgücü adayının işe alım
sürecinden başlamak suretiyle insan kaynakları fonksiyonları
kapsamına giren bütün aşamalarda engelli personele yönelik nasıl
bir plânlama ve uygulama yapmaları gerektiği hususunda kapsamlı
bir bilgi ve tecrübeye sahip değildir. Engelli personelin
işletme/üretim süreçlerine etkin bir şekilde dâhil edilmesi,
elbette birçok işletme için bazı ilave organizasyonel ve yapısal
külfetleri de beraberinde getirmektedir. Ancak işyerine tam
olarak entegre olmuş engelli personel, daha heterojen ve sosyal
duyarlı bir ekibin üyesi olarak hem işletmeye bir zenginlik
katmakta, hem de çalışma atmosferine müspet bir etki meydana
getirmektedir. Böyle bir durumda engelli dostu işletmeler, hem
sosyal sorumluluklarını yerine getirmiş, hem devletin sağladığı
maddî teşviklerden yararlanmış, hem de daha yüksek bir örgütsel
performans elde etmiş olmaktadır. Çünkü Engelli Dostu İKY
anlayışı doğrultusunda konseptler uygulayan işletmeler,
işletmenin kurum kültürüne samimî bir aidiyet duygusuyla
bağlanan ve motivasyonu yüksek olan engelli personelden genelde
daha büyük bir verim elde edebilmektedir.
Bu bağlamda alanında ilk olan bu bilimsel çalışma, engelli
işgücü istihdam etmek isteyen ve(ya) etmiş olan işletmelerin İKY
birimleri için, kaynak ve rehber niteliği taşıyan önemli bir
kitaptır. On bölümden oluşan kitabımız, İKY (fonksiyonları)
kapsamında akla gelebilecek hemen her konuya temas etmekte ve
her konuyu engelli işgücü lehine olabilecek bir dönüşüm
çerçevesinde ortaya koymaktadır. Kitabımızın en sonunda Ekler
kısmında değişik bedensel engelli türleri kapsamına giren
engelli işgücünün yapabileceği işler sıralanmıştır. Bu liste,
engelli işgücü istihdam etmek isteyen ve iş analizleri yapma
sürecinde olan işletmeler için önemli bir başvuru kaynağıdır. Bu
kitabı yazmamızın ana gayesi, engellilerin emek piyasasına hem
daha çok katılımını, hem de çalıştıkları işyerlerinde huzurlu ve
daha çok verimli olmasını sağlamaktır. Şüphesiz bu gayeye
ulaşmak için, en önemli piyasa aktörlerinden olan işverenlere de
büyük görevler ve sorumluluklar düşmektedir. Bu bağlamda hem
engelli işgücü, hem de (engelli dostu olmak isteyen veya olan)
işverenlere yönelik olarak kaleme alınmış olan kitabımız, bu
alana yönelik olarak ne kadar faydalı/etkili olursa kendimizi o
derece bahtiyar hissedeceğiz.”
Ali Seyyar // Erkan Aydemir
YAZARLAR HAKKINDA KISA BİLGİ:
ALİ SEYYAR: 1960’da Sakarya’nın Taraklı ilçesinde dünyaya geldi. 1967’den 1993’e kadar Almanya’da yaşadı. İlk, orta ve lise eğitimini Ulm’de tamamladı. Mannheim Üniversitesi, İktisat Fakültesi’nden mezun oldu. 1991–1993 yılları arasında Doğu Almanya’da bir meslek akademisinde öğretmenlik yaptı. Türkiye’ye temelli dönüş yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü’nde doktora eğitim programına başladı ve “Almanya’da Bakıma Muhtaçların Sosyal Güvenliği” konulu teziyle doktor oldu. 1998 yılından beri Sakarya Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesinde (eski adıyla İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesinde) öğretim üyesidir. 2005 tarihli Özürlüler Kanunu’nun hazırlık ve uygulama safhasında Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nda (yeni adıyla Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nde) kurumsal danışmanlık hizmetleri verdi. 2009 tarihine kadar Özürlüler Yüksek Kurulu üyeliğinde bulundu. 2012 yılında kurulan Sosyal Ar-Ge Derneğinin onursal başkanı ve 2016 yılında kurulan Zekâ Akademisi Satranç Spor Kulübü Derneğinin başkanıdır. 100’e yakın bilimsel makalesi ve 40’ın üzerinde kitabı bulunmaktadır. Evli ve bir çocuk sahibi olan Seyyar, iyi derecede Almanca ve İngilizce bilmektedir. Erkan Aydemir ile birlikte ortaklaşa kaleme alınan “Engelli Dostu İKY” kitabı, Ali Seyyar tarafından daha önce yazılan “ENGELLİ DOSTU SOSYAL POLİTİKALAR” kitabının bir nevi devamı niteliğindedir. Ali Seyyar’ın bireysel ve dernek çalışmaları ile ilgili aktüel bilgiler şu web sitelerinden temin edilebilir: www.sosyalsiyaset.net ; www.sosyalargem.com ; www.manevibakim.com
ERKAN AYDEMİR: 1978 yılında Ağrı'da doğdu. 1994 yılında İzmit Namık Kemal Lisesi'nden, 2001 yılında ise Anadolu Üniversitesi, İletişim Bilimleri Fakültesi, Eğitim İletişimi ve Plânlaması Bölümü'nden mezun oldu. Mezun olduktan sonra 12 yıl özel sektörde işletmelerin İnsan Kaynakları Departmanlarında "İnsan Kaynakları Uzmanı ve Eğitim Uzmanı" olarak çalıştı. 2011 yılında İstanbul'da Küçükçekmece Belediyesi'ne memur olarak atandı, daha sonra Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'ne nakil oldu. Halen Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nde İnsan Kaynakları Uzmanı olarak görev yapmaktadır. 2011 yılında "İnsan Kaynakları Yönetimi Yaklaşımlarında Özürlü Dostu Yeni Bir Model Önerisi: Küçükçekmece Belediyesi Üzerine Bir Çalışma" isimli teziyle Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetimi ve Endüstri İlişkileri Bilim Dalı'nda yüksek lisans eğitimini tamamlayan Aydemir, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü'nde doktora eğitimine devam etmektedir. Evli olan Aydemir, İngilizce ve Japonca bilmektedir.